FAQ

Poniżej znajdują się najczęściej zadawane pytania o aromantyczności i doświadczeniach osób na spektrum aromantyczności.

Informacje ogólne

Co to jest aromantyczność?
Jak mają się do siebie aromantyczność i orientacja seksualna?
Jak wygląda pociąg romantyczny?
Czy osoby aromantyczne potrafią kochać?
Czy osoby aromantyczne są samotne bez związków romantycznych?
Jak wyglądają relacje i związki osób aromantycznych?
Co to jest związek queerplatoniczny?
Czym różni się związek queerplatoniczny od przyjaźni?
Która flaga aromantyczności jest obecnie używana?

Dla osób zastanawiających się czy są aromantyczne

Jak mam wiedzieć czy jestem osobą aromantyczną?
Czy mogę identyfikować się jako osoba aromantyczna, jeśli jestem (lub chcę być) w związku?
Czy mogę identyfikować się jako osoba aromantyczna, jeśli jestem, chcę być lub było mi się w związku romantycznym?
Czy mogę identyfikować się jako osoba aromantyczna, jeśli chcę robić rzeczy o kodzie romantycznym (takie jak całowanie się, tulenie się lub trzymanie się za ręce)?
Czy mogę identyfikować się jako osoba aromantyczna, jeśli lubię romantyczne wątki w sztuce?
Czy mogę identyfikować się jako osoba aromantyczna, jeśli nie jestem osobą aseksualną?

Dylematy

Dotarło do mnie, że jestem osobą aromantyczną, a jestem obecnie w związku romantycznym. Co mogę zrobić?
Osoba z którą się przyjaźnię/ osoba z mojej rodziny powiedziała mi, że jest aromantyczna. Jak mogę ją wspierać?
Powiedziałam/em komuś o tym, że jestem osobą aromantyczną i spotkała mnie zła reakcja. Co mogę zrobić?
Moja osoba partnerska powiedziała mi, że jest osobą aromantyczną. Co mogę zrobić?
Myślę, że moja osoba partnerska może być aromantyczna. Co mogę zrobić?
Jak powiedzieć komuś, że chcę być z tą osobą w związku _?
Identyfikuję się jako osoba aromantyczna, ale myślę, że żywię do kogoś romantyczne uczucia. Czy mogę dalej identyfikować się jako osoba aromantyczna?
Piszę _ i mam tam postać aromantyczną. Jak sprawić, żeby to jak ją przedstawię, było trafione?

Informacje ogólne

O: Aromantyczność to orientacja romantyczna, opisująca osoby, które doświadczają romantyczność w sposób odmienny od normatywnych oczekiwań w społeczeństwie. Najczęściej jest to przez nieodczuwanie wcale lub odczuwanie niewiele pociągu romantycznego, ale też poprzez doświadczanie awersji do romantyczności lub przez brak zainteresowania związkami romantycznymi (zobacz też nasz słowniczek). Większość osób aromantycznych nie zakochuje się. Osoby aromantyczne mogą lubić zachowania, które są często uznawane za romantyczne (np. całowanie się), mogą czuć się niekomfortowo z romantycznymi zachowaniami, mogą być singlami lub być w związkach małżeńskich - każda osoba aromantyczna może być różna.

O: Osoba, która jest aromantyczna może mieć dowolną orientację seksualną lub może nie mieć orientacji seksualnej. Aromantyczność zazwyczaj opisuje to, w jaki sposób ktoś odczuwa pociąg romantyczny, a orientacja seksualna - pociąg seksualny, więc jest możliwe jest nazwanie ich obu oddzielnie. Wiele osób na spektrum aromantyczności używa modelu podzielonych pociągów, żeby opisać swoje oddzielne doświadczenia różnych typów pociągów, w tym romantycznego i seksualnego. Inne osoby utożsamiają się z jedną orientacją, np. aromantycznością, i mogą odbierać doświadczenie pociągu (lub jego braku) całościowo.

O: Ludzie opisują pociąg romantyczny jako niemalże obsesję, jako coś, co sprawia, że myślą o innej osobie mniej obiektywnie - zazwyczaj określany jest jako zakochanie, zauroczenie, “krasz”. Często występuje też marzenie o i wyobrażanie sobie związku romantycznego z inną osobą, niezależnie od tego czy osoba będzie próbowała to marzenie wcielić w życie. Większość osób aromantycznych nie ma takich doświadczeń.

O: To zależy - zdolność osoby do kochania nie zależy od jej aromantyczności. Większość osób aromantycznych nie odczuwa pociągu romantycznego i nie zakochuje się. Na spektrum aromantyczności są też osoby, które mogą odczuwać pociąg romantyczny (np. nieczęsto lub w inny sposób nienormatywnie) i które mogą doświadczać miłości romantycznej.

Istnieją jednak różne rodzaje miłości - rodzinna, przyjacielska, partnerska, do zwierząt, do przyrody, itp. i większość osób aromantycznych może kochać.

O: Związki romantyczne nie są głównym wyznacznikiem tego czy ktoś jest samotny czy nie. To, co przyczynia się do samotności, to indywidualne zapotrzebowanie na bliskość i to jak dobrze osoba może to zapotrzebowanie zaspokajać w swoim środowisku. Dla wielu osób alloromantycznych ich partner romantyczny jest też ich głównym źródłem wsparcia. Osoby aromantyczne mogą mieć wsparcie w przyjaciołach, partnerach - romantycznych lub innych, rodzinach, itp. To właśnie istnienie (lub nieistnienie) systemu wsparcia jest kluczowe dla tego czy osoba czuje się samotna czy nie, niezależnie od orientacji.

O: Wiele osób aromantycznych jest szczęśliwych jako single i nie chcą tego zmieniać, a inne wchodzą w różne związki partnerskie. Niektóre z nich to związki queerplatoniczne, romantyczne czy rodziny z wyboru. Osoby aromantyczne mają przyjaciół i rodzinę z którymi relacje mogą być dla nich ważne, niezależnie od tego czy wchodzą w zobowiązujące związki partnerskie czy nie. Czasami, żeby opisać wybór niewchodzenia w związki partnerskie używane jest określenie nieamoryczny/niepartnerujący się.

O: Związek, który nie jest romantyczny i przekracza subiektywne, dla osób zaangażowanych w niego, normy kulturowe dla przyjaźni. Może być to użyteczny termin do określenia queerowania (wyginania znaczenia) przyjaźni w środowiskach, gdzie takie relacje traktowane są jako mniej istotne od tych romantycznych czy rodzinnych. Stopień bliskości i/lub zachowania między partnerami często też nie pasują do konwencji przyjaźni. Niektóre związki są seksualne lub zawierają elementy, które są zazwyczaj uznawane za romantyczne. W praktyce każdy taki związek wygląda inaczej. W przypadku wszystkich pytań o określoną terminologię, polecamy nasz słowniczek.

O: Związki queerplatoniczne przekraczają to co jest uznawane za normę kulturową dla przyjaźni i nie są romantyczne. To znaczy, że związek queeplatoniczny jednej osoby może wyglądać jak przyjaźń innej osoby, zależnie od zachowań, uczuć i zaangażowania w takim związku. Podobnie może on też wyglądać jak związek romantyczny innej osoby.

O: Obecnie używana flaga aromantyczności ma pięć poziomych pasów w kolorach zielonym, jasnym zielonym, białym, szarym i czarnym. Została zaprojektowana przez cameronwhimsy na Tumblrze. Zielony i jasny zielony reprezentują spektrum aromantyczności, biały - znaczenie nieromantycznych relacji, takich jak przyjaźń, rodzina czy związki queerplatoniczne, różnych typów pociągu i nieromantycznej miłości, a czarny i szary - spektrum seksualności.

Jest to najbardziej popularna wersja flagi aromantyczności i zastąpiła wersje pierwszą i drugą. Ta pierwsza, z czterema poziomymi pasami w kolorach zielonym, żółtym, pomarańczowym i czarnym, ugruntowała zielony jako kolor aromantyczności - jest on przeciwieństwem czerwonego, który często symbolizuje romantyczność. Jako że taki wzór był podobny do flagi ruchu Rastafari, powstały nowe projekty.

Druga flaga, z pięcioma poziomymi pasami w kolorach zielonym, jasnym zielonym, żółtym, szarym i czarnym, została zaprojektowana przez tą samą osobę, która stworzyła najbardziej popularną obecnie flagę i jest do niej bardzo podobna. Taka kombinacja kolorów powodowała jednak u niektórych zbytnie zmęczenie sensoryczne i żółty pas został zastąpiony białym.

Dla osób zastanawiających się czy są aromantyczne

O: Każda osoba odkrywa, że jest aromantyczna w inny sposób. Często polega to na porównywaniu siebie z osobami rówieśniczymi, rozważaniu co w danej kulturze jest uznawane za romantyczność i czy ma to dla tej osoby sens lub czy jest to coś w czym ta osoba chce uczestniczyć. Poniżej znajduje się lista wybranych, ale często pojawiających się doświadczeń osób aromantycznych, które mogą pomóc w określeniu czy jest się osobą aromantyczną.

• Niektóre osoby aromantyczne nie chcą znaleźć partnerki_a romantycznej_ego, nie cieszy ich taka perspektywa, mogą wymyślać różne wymówki dlaczego nie szukają partnera_ki i/lub czuć, że jest to coś do czego są przymuszane.

• Niektóre osoby aromantyczne chcą znaleźć partnerki_a romantycznej_ego, ale nie są zainteresowane związkiem romantycznym z żadną z osób, które spotykają. Mogą też odrzucać okazje do wejścia w związek romantyczny.

• Niektórym osobom aromantycznym jest niewygodnie w związkach romantycznych z osobami, które wcześniej lubiły, co często wiąże się z poczuciem, że ich partner_ka romantyczny_na kocha je bardziej niż one jego/ją.

• Zachowania romantyczne nie przychodzą osobom aromantycznym w sposób naturalny; takie zachowania mogą być odbierane jako scenariusz, który trzeba odegrać, żeby osoba partnerska była szczęśliwa.

• Niektóre osoby aromantyczne nigdy nie zakochały się i nie ekscytuje ich perspektywa, że kiedyś mogłyby się zakochać.

• Niektóre osoby aromantyczne chciałyby się w kimś zakochać albo kimś zauroczyć, ale to się nie dzieje.

• Niektóre osoby aromantyczne zakochały się lub zauroczyły kimś, ale zdarzało się to rzadko lub tylko w specyficznych okolicznościach.

• Dla niektórych osób aromantycznych niezrozumiałe jest zaangażowanie innych w romantyczność.

• Niektóre osoby aromantyczne sądzą, że inni wymyślają i/lub wyolbrzymiają swój pociąg romantyczny i zauroczenia.

• Niektóre osoby aromantyczne nie potrafią określić czy ich czułość do osoby, którą lubią jest platoniczna czy romantyczna.

• Takie same zachowania wyrażające czułość - tulenie się, prezenty od serca, zwracanie się do siebie pieszczotliwie itp. - może być miłe lub wywoływać dyskomfort u niektórych osób aromantycznych, zależnie od tego czy takie zachowanie jest zamierzone jako romantyczne czy nie.

• Niektóre osoby aromantyczne mogą chcieć iść na randkę z osobami przyjacielskimi i nie są w stanie określić czy to znaczy, że ich uczucia do takich osób są romantyczne.

• Niektóre osoby aromantyczne same wybierają sobie osobę, która ma się im podobać, albo kłamią, że ktoś im się podoba, kiedy są o to pytane.

• Niektóre osoby aromantyczne nie zauważają, że ktoś z nimi flirtuje albo że ich własne zachowania są odbierane jako flirt.

• Niektóre osoby aromantyczne są zaskoczone, kiedy dowiadują się, że ktoś wszedł w związek z inną osobą. Czasami myślą, że wiele z tych osób dopiero co się poznało i nie zna się dobrze nawzajem.

• Niektóre osoby aromantyczne odczuwają duży dyskomfort, kiedy ktoś wyznaje im, że jest w nich zakochany lub nimi zauroczony. Mogą z tym wiązać się też uczucia lęku i zdenerwowania, odraza, poczucie winy, panika albo poczucie zobowiązania.

• U niektórych osób aromantycznych zainteresowanie romantyczne inną osobą może pojawić się wtedy, kiedy taka osoba wyzna, że jest w nich zakochana lub nimi zauroczona.

• U niektórych osób aromantycznych myślenie w kategoriach romantycznych musi być sprowokowane zewnętrznie. Takie osoby mogą zobaczyć romantyczność w mediach, być zapytane przez członków rodziny o to czy się z kimś spotykają lub być świadkiem rozmowy przyjaciół na temat ich życia romantycznego, żeby ta kategoria pojawiła się w ich głowach. Mogą wtedy też pomyśleć o romantyczności przelotnie i znowu o niej zapomnieć.

• Niektóre osoby aromantyczne flirtują i uważają to za formę przyjemnej rozmowy i nie zamierzają, żeby prowadziło to do randkowania czy związku romantycznego. 

• Niektóre osoby aromantyczne mogą być postrzegane jako dające porządne rady dotyczące związków romantycznych, ponieważ wydaje się, że mają na nie bardziej obiektywne spojrzenie.

Jeżeli zastanawiasz się czy jesteś osobą aromantyczną, możemy polecić jeszcze te angielskojęzyczne materiały, gdzie osoby aromatyczne mówią o różnych sygnałach swojej aromantyczności:

Lista stwierdzeń “Możesz być osobą aromantyczną, jeśli…” [angielski]

Rozmowa o wczesnych sygnałach aromantyczności [angielski]

O: Tak, możesz identyfikować się jako osoba aromantyczna i być (lub chcieć być) w związku. Niektóre osoby aromantyczne są w stałych związkach. Osoby aromantyczne angażujące się w związki mogą używać określenia amoryczne/partnerujące się do opisania swojej postawy. Takie związki mogą być nieromantyczne lub romantyczne. Wybrane formy związków nieromantycznych to: związki queerplatoniczne, aromates czy rodzina z wyboru. Niektóre osoby aromantyczne to też anarchiści relacyjni.

O: Tak, możesz identyfikować się jako osoba aromantyczna i być, chcieć być w związku romantycznym lub mieć go w przeszłości. Wchodzenie w związki romantyczne jest jedną z możliwości dla osób aromantycznych, chociaż u wielu z nich romantyczność wywołuje dyskomfort. Generalnie, związki romantyczne są po prostu jednym z rodzajów związków interpersonalnych i nie muszą być koniecznie oparte na odczuwanym pociągu. Jeżeli wszystkim osobom w związku określenie go jako romantycznego pasuje, to można tego określenia używać.

O: Tak, możesz identyfikować się jako osoba aromantyczna i chcieć robić takie rzeczy. Niektóre osoby aromantyczne lubią aktywności, które są zakodowane jako romantyczne w ich kulturze, takie jak całowanie się. Dla większości takich osób aromantycznych są to wtedy zachowania, które nie mają wyrażać romantycznych intencji i jeżeli taka intencja pojawiłaby się ze strony innej osoby, takie osoby mogłyby odczuwać dyskomfort. Istnieją też osoby aromantyczne, którym pasują też zachowania wyrażające romantyczne intencje.

O: Tak, możesz identyfikować się jako osoba aromantyczna i lubić romantyczne wątki. W dziełach fikcyjnych ludziom mogą podobać się rzeczy, z którymi w rzeczywistości nie chcieliby mieć nic wspólnego. Warto zauważyć, że osoby aromantyczne, które np. lubią czytać romanse, niekoniecznie są też osobami u których romantyczne zachowania w rzeczywistości wywołują mniejszy dyskomfort. Niektóre osoby aromantyczne postrzegają wątki romantyczne w dziełach fikcyjnych jako nierealne, ale fascynujące, podobnie do wątków magicznych.

O: Tak, aromantyczność i aseksualność niekoniecznie idą ze sobą w parze. Istnieją osoby aromantyczne, które są aseksualne, jak również osoby alloseksualne oraz osoby, które wcale nie identyfikują się z jakąś orientacją seksualną. W tym momencie znaczna liczba osób identyfikujących się jako aromantyczne jest też aseksualna, ponieważ termin aromantyczności ma swoje korzenie w społeczności osób aseksualnych. Z czasem, kiedy szersze grono osób będzie wiedziało o istnieniu aromantyczności, jest możliwe, że proporcje tego rozkładu ze względu na orientację seksualną ulegną zmianie.

Dylematy

O: To może być trudna sytuacja, ale przydarza się to wielu osobom aromantycznym - nie jesteś osamotniona_ny w tym doświadczeniu. Możesz pomyśleć o tym, co byłoby dla Ciebie najlepsze w tej sytuacji, kiedy wiesz o swojej aromantyczności. Czy chcesz, żeby Twoja osoba partnerska wiedziała lub Twoje osoby partnerskie wiedziały o Twojej tożsamości? Czy chcesz zmienić coś w swoim związku, żeby był dla Ciebie lepszy? Czy pozostawanie w tym związku wiąże się z dyskomfortem i wolisz się rozstać? Możesz zaprosić osobę partnerską/osoby partnerskie do szczerej rozmowy o Twojej tożsamości i o tym, co ona dla Ciebie znaczy. Porusz kwestię tego, co Ty chcesz od tego związku i zapytaj czego oczekuje druga osoba/inne osoby. Możesz postawić pewne granice dotyczące zachowań romantycznych i przywołać inne typy związków oprócz tych romantycznych. Powodzenia!

O: Każda osoba aromatyczna ma różne potrzeby jeżeli chodzi o wspieranie. Możesz zapytać co ta osoba chciałaby, żebyś wiedział_a o jej aromantyczności, czy są jakieś normatywne założenia, od których ta osoba chciałaby się odciąć. Przykładem takich założeń jest oczekiwanie, że osoba ta znajdzie osobę partnerską, weźmie ślub, będzie mieć dzieci w związku romantycznym. Możesz zapytać w jakich związkach i z jakimi zachowaniami czują się dobrze. Możesz poszukać informacji o aromantyczności, mając z tyłu głowy to, że potrzeby każdej aromantycznej osoby będą inne i wtedy zapytać jak najlepiej wspierać tę osobę, żeby upewnić się, że robisz to w sposób, który jest pomocny dla niej. Przede wszystkim daj tej osobie do zrozumienia, że jej wierzysz i zapewnij jej warunki do bycia sobą.

O: Jest nam przykro, że doświadczasz takiej sytuacji. Nie ma tutaj jednego dobrego wyjścia, ale przede wszystkim pamiętaj o swoim bezpieczeństwie. Przy ocenie bezpieczeństwa możesz wziąć pod uwagę to, czy osoba, której powiedziałaś/eś o swojej aromantyczności bezpośrednio Cię utrzymuje i jeżeli tak, to czy jest ktoś na czyją pomoc możesz liczyć w razie konieczności. W przypadku osób niepełnoletnich i skrajnych reakcji opiekunów może być potrzebna także osoba czy organizacja, która pomoże prawnie. Możesz wziąć pod uwagę to, czy reakcja osoby, której powiedziałaś_eś o swojej aromantyczności jest zgodna z jej ogólnym brakiem tolerancji dla ludzi, którzy wyłamują się z norm. Możesz też przywołać to, jak ta osoba mówi o takich ludziach, zwracając uwagę na to czy w jej wypowiedziach pojawiają się groźby przemocy. Możesz też pomyśleć o gotowości do i postawach wobec rozmawiania o swoich uczuciach, przyznawania się do błędów i przepraszania w tym środowisku.

Jeżeli czujesz, że masz odpowiednie wsparcie w wypadku, kiedy coś pójdzie źle, możesz powiedzieć tej osobie o tym co czułaś_eś w związku z jej reakcją. Czasami inni nie mają świadomości, jak duży wpływ ma na nas to, co oni robią i w takim wypadku rozmowa o tym może prowadzić do lepszego zrozumienia. Jeżeli czujesz, że takie rozwiązanie nie jest możliwe w Twojej sytuacji, możesz porozmawiać o tym ze wspierającą osobą, np. przyjacielską, członkiem rodziny, znajomymi online. Jeżeli nie znasz takiej osoby, możemy polecić poszukanie jakiejś przestrzeni dla osób aromantycznych (takiej jak fora, blogi - te w języku angielskim można znaleźć w naszych zasobach online) i rozmowę z osobami, które mogą rozumieć przez co przechodzisz. Łatwiej radzić sobie z lekceważeniem czy brakiem szacunku, kiedy ma się kogoś po swojej stronie.

O: To zależy od tego co Ty i Twoja osoba partnerska chcecie od tego związku i jaka była intencja Twojej osoby partnerskiej do powiedzenia Ci o jej aromantyczności. Często zorientowanie się, że jest się osobą aromantyczną jest trudnym procesem, ponieważ nie jest to powszechnie dostępna narracja i niektóre osoby mogą nie wierzyć, że bycie osobą aromantyczną jest możliwe. W tej sytuacji osoby aromantyczne mogą wchodzić w związki z różnych powodów. To dlatego ważne jest, żeby zrozumieć co dla osoby aromantycznej znaczy jej aromantyczność i jak może wpłynąć na Wasz związek. Niektóre osoby chcą się podzielić tą częścią siebie z ważną dla nich osobą, a niektóre chcą się rozstać, ponieważ zrozumiały, że związek romantyczny nie jest dla nich. Niektóre osoby chcą, żeby wszystko zostało tak jak jest, a niektóre chcą coś zmienić - może są zachowania, które wywołują dyskomfort, może nie chcą nazywać tego związku “romantycznym”, ale np. “queerplatonicznym”. Nie ma tutaj uniwersalnego rozwiązania dla każdej osoby, ale szczera rozmowa o uczuciach i oczekiwaniach Twoich i Twojej osoby partnerskiej może pomóc w podjęciu dalszych decyzji.

O: Twoja osoba partnerska mogła mówić o tym, że doświadcza pewnych przeżyć związanych z aromantyczności albo to Ty je dostrzegasz, tak samo jak inne znaki, że Twoja osoba partnerska może nie doświadczać romantyczności w sposób normatywny. Możesz przedstawić tej osobie koncepcję aromantyczności, szczególnie jeżeli pewne oznaki aromantyczności są dla tej osoby źródłem zmartwienia i jeżeli wierzy w to, że każda inna osoba jest w stanie czuć pociąg romantyczny. Jeżeli osoba ta rzeczywiście uzna, że jest aromantyczna, może ona różnie zareagować - dla niektórych jest to radosne odkrycie, a dla niektórych może wiązać się z poczuciem defektu. Wtedy pomóc może znalezienie społeczności osób, które też są aromantyczne (możesz zerknąć na nasze anglojęzyczne zasoby online i offline). Możesz też porozmawiać z Twoją osobą partnerską o to, co znaczy jej aromantyczność dla Waszego związku, ponieważ każda osoba aromantyczna ma inne potrzeby, uczucia i oczekiwania. Zobacz też Moja osoba partnerska powiedziała mi, że jest osobą aromantyczną. Co mogę zrobić?

O: Po pierwsze upewnij się, że ta osoba wie, o jaki rodzaj związku Ci chodzi. Jeżeli to potrzebne, wytłumacz słowa, których nie zna i siądźcie na szczerą rozmowę o Waszych oczekiwaniach w tym związku. Jeżeli jest zainteresowana, porozmawiajcie o Waszych granicach, wyłączności lub jej braku. Powodzenia!

O: Aromantyczność jest najczęściej definiowana jako nieodczuwanie pociągu romantycznego wcale lub odczuwanie go niewiele. To znaczy, że są osoby aromantyczne, które odczuwają ten pociąg rzadko, tylko w określonych okolicznościach albo doświadczają romantyczności w sposób nienormatywny. Najważniejsze tutaj jest to, że osoby takie nadal identyfikują się z doświadczeniami aromantyczności bardziej niż z doświadczeniami alloromantyczności. Jesteśmy różnorodną społecznością - możesz zerknąć na wszystkie tożsamości na spektrum aromantyczności (w naszym słowniczku [angielski]), gdzie są opisane niektóre doświadczenia odczuwania lub nieodczuwania pociągu romantycznego. Może uda Ci się znaleźć osoby, które mają odczucia podobne do Twoich!

O: Najlepszą rzeczą, jaką możesz zrobić, to zrobienie z aromantyczności tylko jednej części tej postaci. Ta tożsamość może wpływać na jej zachowanie (np. przez niezauważanie romantycznych uczuć innej postaci), ale daj tej postaci osobowość, która nie opiera się tylko na aromatyczności. Możesz użyć też naszych zasobów [angielski] (w tym newsów [angielski] i słowniczka), żeby doinformować się o aromantyczności i doświadczeniach osób aromantycznych. Jesteśmy różnorodnymi ludźmi. Jeżeli piszesz o współczesności, daj jasno do zrozumienia, że postać jest aromantyczna. Możesz np. napisać, że postać sama używa tego słowa albo użyć go w narracji. W ten sposób więcej osób będzie mogło dowiedzieć się o aromantyczności. Powodzenia!